NEPOZNANICE IZ NJEGOŠEVOG ŽIVOTA - KUĆA VLADIKE CRNE GORE

  Za web site Momir Delibašić 



           

            Pozdravljam te sa uzdahom, o razure nečuveni,
         O grobnico Pompejeva! Evo mene na tvom brijegu,
            Žedni pogled da nasitim, ljubopitstvo da ugasim,
              Na tvojijem razvalama, na gorama od pepela
             Da izlijem sažaljenje nad ljudskijem stradanijem,
                 O kako su divna, krasna i prelesno iskićena
           U svom rodu, u svom vkusu sva zdanija Pompejeva!



Petar II Petrović Njegoš tokom boravka u Italiji 1851. godine posjetio je Pompeju 4. marta i obišao nova iskopavanja u podnožju grada (Insula occidentalis). Ovi radovi dobili su po njemu ime Scavi del Principe di Montenegro. Njegoševu posjetu datirao je profesor Giuseppe Fiorelli,  koji je duže vremena bio rukovodilac istraživačkih radova u podnožju Vezuva. U čast Njegoševe posjete jedna kuća dobila je ime Casa del Principe di Montenegro (Dom Vladike - Knjaza Crne Gore). Ona se nalazi u blizini Porta Marina na Insula 16 i označava se brojem 10. Insula 16 je južna polovina onoga što je poznato kao Insula occidentalis.Apelativom Casa del Principe di Montenegro nije imenovana jedna kuća, nego cijela istočna zona Insula 16 u Regiji VII. 

        

Nekoliko dana prije Njegoševog dolaska, 20. februara 1851. godine otkrivene su freske velike umjetničke vrijednosti: Persej i Andromeda, Herakle i Onfala, i Evrope na biku. Ova posljednja poznata je samo po akvarelu koji je napravio Abbate. Original je zauvijek izgubljen prilikom otkopavanja kada je došlo do urušavanja zida. Freske su konzervirane i čuvaju se u arheološkom muzeju u Napulju (Museo Archeologico Nazionale di Napoli).

Casa del Principe di Montenegro rađena je na ivici preistorijskog toka lave u I vijeku p.n.e. To je bila velika i luksuzna kuća na dva nivoa, konstruisana iz dva elementa sa velikim i jednim manjim atriumom i poprečnim peristil vrtom u pozadini. Bombardovanje 1943. godine sasvim je uništilo atrium sa susjednim sobama, stepinice koje su vodile na gornji nivo i djelove peristil vrta. Restauracijom 1950 dobijen je ulazni portal sa mermernim pragom, impluvium i puteal. Prema opisu koji je ostavio Fiorelli kuću je nemoguće rekonstruisati. Vremenom su zgubljeni mnogi dekorativni elementi. Jedan zid je proizvoljno obnovljen. Od podova sačuvali su se samo crteži.